Schaamte is universeel. Het is een gevoel dat we allemaal kennen en dat we liever niet zien. We vermijden het liefste schaamte en alles wat ons eraan doet herinneren ook. Schaamte kan zo sterk zijn dat zelfs jaren later we het er nog warm van krijgen met een knoop in onze maag. De presentatie voor de klas die misging, het zwaaien naar iemand die je helemaal niet blijkt te kennen terwijl iedereen het zag, de liefdesverklaring die hard werd afgewezen door de ander.
Uit angst om uitgelachen te worden gaan we onze droom niet achter na
Schaamte gaat nooit weg, we gaan er alleen anders mee om. Als we ouder worden, vermijden we de zaken die ons schaamte geven: we durven bijvoorbeeld minder te ondernemen uit angst om te falen. We volgen onze droom niet uit angst om uitgelachen te worden. We schuiven de schuld op een ander omdat we ons schamen dat het project door onze fout is misgelopen.
Ons brein reageert in paniek
Het gevoel van schaamte heeft ook een uitwerking op ons brein. De gebieden in onze hersenen die het mogelijk maken om te leren, worden afgesloten en in plaats daarvan wordt de amygdala (het gebied dat verantwoordelijk is voor onze stressreacties en overlevingsreacties fight, flight en freeze) geactiveerd. En doordat ons brein in de overlevingsmodus zit, zijn we niet bezig met leren, ontwikkelen of veranderen. Schaamte is de doodsteek voor groei.
We doen het eigenlijk best goed
Hoe zorg je ervoor dat je de destructiviteit van schaamte keert? Dat doe je door vriendelijk te zijn tegen jezelf en enthousiast te zijn over wat je goed doet (ik schreef deze blog er eerder over). Natuurlijk maken we allemaal fouten en doen we maar wat in het leven, maar de meesten van ons doen het eigenlijk best goed. Kijk maar eens om je heen. Hoeveel mensen ken je die het niet goed doen?
Strenger betekent niet beter
We denken vaak dat als we maar streng genoeg zijn voor onszelf we dan beter worden. Maar het tegendeel is waar. Juist als we wat vriendelijker en milder zijn en echt onszelf durven zijn met al onze minpunten, komen we tot bloei.
In mijn trainingen zie ik bijvoorbeeld leidinggevenden die schoorvoetend toegeven dat sommige mensen mateloos veel energie kosten. Of dat ze niet altijd tijd voor iedereen hebben. En dat is heel erg/ontzettend menselijk! Natuurlijk zouden we willen dat we leidinggevenden, werknemers of partners zijn die nooit iets vervelends of fout deden. Maar dat is niet zo en daar hoeven we ons niet voor te schamen.
Waar je je op richt, dat groeit
Als we echt willen leren, ontwikkelen, groeien, dan helpt het om onze minpunten te omarmen, schaamte er gewoon te laten zijn zonder er veel aanstoot aan te nemen en een stuk milder te zijn naar onszelf. Waar je je op richt, dat groeit. Aan jou de keuze om ervoor te kiezen om te focussen op je fouten en de oordelen over jezelf te vergroten. Òf juist te richten op datgene wat je goed doet en verder uit te bouwen.
Wat kun jij doen?
In de trainingen die ik geef (onder andere mindful leiderschap) leer je niet alleen bewust te zijn van datgene wat er nu speelt, het ondersteunt ook de ontwikkeling van een milde en vriendelijke houding. Je kunt het oefenen door de komende weken elke dag tegen jezelf te zeggen: Ik doe het naar mijn beste weten en kunnen. Eerder schreef ik hier ook een blog over.
Meer weten over de trainingen? Lees hier ervaringsverhalen en hier kun je meer lezen over de training ‘Relaxt meer Impact’.
Wil je meer weten over Mindful Leiderschap? Stuur me een bericht en ik vertel je over de trainingen die ik onder andere aan leidinggevenden van de overheid geef. In deze training leer je onder andere een houding te ontwikkelen die een kalme geest ondersteunt en je bewust maakt hoe je effectiever kan handelen in het moment.
Wil je meer wetenschappelijke achtergrond? Je kunt hier ons onderzoek lezen naar de effecten van een mindful leiderschap training.
