Vorige week gaf ik een webinar over stress en mindfulness voor een grote organisatie in het Midden-Oosten. Niet het midden-oosten van Nederland, maar van de wereld. Samen met het Asian Leadership Institute sprak ik over een onderwerp waar ik expert in ben: mindfulness. Niks aan de hand zou je zeggen. Maar dat viel tegen.
Alles nog even checken
Al een aantal dagen van tevoren werd ik een beetje zenuwachtig. Ik voelde de spanning oplopen in mijn lijf. Gedachten als “Als ik maar niet dat woord in het Engels vergeet” of ”misschien vergeet ik mijn tekst helemaal wel” kwamen naar boven.
Wat vaak mijn reactie is in een situatie als deze is ‘extreem goed voorbereiden’. Dus nog even wat extra literatuur lezen, nog even checken of ik alles wel goed had begrepen en een aantal keren mijn tekst oefenen.
Tijdens dit webinar bespraken we wat de verschillende typen stress inhouden en hoe je daar mee om kan gaan. Dat is altijd een grote eyeopener voor de deelnemers van mijn training. Een van de types is anticiperende stress: Stress over iets dat staat te gebeuren en waar je al op anticipeert dat het niet goed gaat. En dat was exact het type waar mijn stress over ging.
We hebben elkaar nodig
De reden dat ik (en ook jij als je je hierin herkent) stress voelt voor spreken op een webinar is omdat er de angst van afwijzing onder ligt. Het schijnt dat de angst voor afwijzing weer terug te voeren is op de angst om dood te gaan en de natuurlijke drang om te overleven. Nu kun je je afvragen wat mijn stress voor dit webinar te maken heeft met doodgaan en waarom we die connectie zouden maken. Maar stress en stressreacties zijn niet altijd logisch. Ze zitten in ons emotionele brein en niet in ons rationele brein. We kunnen wel leren om rationeel met stress om te gaan.
Als je het helemaal gaat afpellen waarom we stress hebben, komt er de angst voor afwijzing naar boven. Je bent bijvoorbeeld in eerste instantie nerveus omdat je voor al die mensen staat en alle ogen op jou gericht zijn. Maar dat is niet de echte angst. De angst daaronder is bijvoorbeeld de angst dat je iets verkeerds gaat zeggen. Of iets heel stoms en dat iedereen je raar vindt. Daar zit weer het gevaar in dat mensen je gaan afstoten, niet met je om willen gaan, of erger nog: je niet zullen helpen in nood. En als je alleen bent in nood, kun je dan nog wel overleven?
Platgeslagen: Als we te maken hebben met stress omtrent spreken op bijvoorbeeld een evenement, een volle zaal of in een online meeting, dan raakt dat aan onze angst voor afwijzing. Afwijzing – sociale afwijzing – verhoogt de kans dat we uit de groep worden gezet en alleen achter blijven. We mensen hebben elkaar nodig om te overleven, dus afwijzing verhoogt weer onze kans om dood te gaan. Afwijzing is dus duidelijk niet gewenst.
Angsten, stress, wat te doen?
Wat in ieder geval niet zo goed helpt, is je angst of je stress weg drukken. Wat ook niet zo effectief is, is om je erdoor te laten overspoelen.
Wat wel helpt, is om je angst onder ogen te zien, te voelen waar het zetelt in je lijf en de gedachten en emoties eromheen te observeren. Vriendelijk nieuwsgierig exploreren zonder dat je er echt heel veel waarde aan hecht. Als je het gewoon laat bestaan, dan is er niet zoveel aan de hand.
Je kunt je daarna bewust worden van het feit dat er nog nooit iets is geweest in het verleden dat je niet aan kon, anders zou je hier nu niet zitten. Ook kun je bedenken dat je gehele omgeving je niet laat vallen als je een verkeerd woord spreekt op een webinar.
Wat daarnaast ook helpt is om je te bedenken dat iedereen deze ervaring en angst heeft. Bij de een komt deze naar voren bij spreken, bij de ander bij het opzeggen van een abonnement op een tijdschrift dat ze niet willen hebben. Dat is onze gedeelde medemenselijkheid.
En weet je wat ook helpt? Zelf-compassie! En daar schreef ik eerder al een blog over (die kun je hier lezen), omdat het een woord was waar tegen ik zoveel weerstand had, maar waar ik veel van heb geleerd.
Dus de volgende keer dat je met anticiperende stress voor het spreken op een online meeting zit, word je dan bewust van die stress. Begrijp waar het vandaan komt en stel jezelf gerust met het idee dat er echt genoeg bewijs is uit het verleden waarom je deze gebeurtenis aan kan. En weet: we zijn allemaal ergens bang voor en willen allemaal overleven. We are all in this together.
Wil je meer weten? Lees hier mijn blog over zelfcompassie of volg mijn training om beter te begrijpen hoe je optimaal kan presteren met en zonder stress en angst voor afwijzing en doodgaan.